چگونه از بروز و پیشرفت سرطان خون در کودکان جلوگیری کنیم؟

بااین مقاله توسط گروه مترجمین داوطلب سایت سرطان و کودکی ترجمه شده است.
منبع اصلی http://m.wikihow.com/Prevent-Leukemia-in-Children

لوسمی یا لوکمیا، نوعی سرطان سلول‌های خونی است که در مغز استخوان ایجاد می‌شود. آمار نشان می‌دهد که سالی  2000 تا 3000 کودک، به سرطان خون مبتلا می‌گردند. این رایج‌ترین سرطان دوران کودکی در ایالات متحده آمریکا است. طبق اظهارات انجمن سرطان آمریکا، در حال حاضر هیچ راه شناخته شده‌ای برای جلوگیری از  سرطان دوران کودکی وجود ندارد.   با توجّه به اینکه در بیشتر بزرگسالان و کودکان مبتلا به سرطان خون،  عوامل واقعی خطر ابتلا به این نوع سرطان  شناخته نشده است، راه‌های مطمئن و مشخّصی برای پیشگیری در توسعۀ آن وجود ندارد. امّا شما می‌توانید  با روش‌های زیر احتمال وقوع سرطان را به حداقل برسانید.

بخش اول:

اجتناب از عوامل خطر احتمالی

1. کودک خود را از دوزهای بالای اشعه‌ها، دور نگه دارید.

مطالعات نشان می‌دهد که اشخاصی که در معرض دوز بالایی از ‌اشعه‌ها قرار می‌گیرند در معرض خطر ابتلا به سرطان خون هستند. نمونۀ معتبر آن، بازماندگان بمباران هیروشیما هستند. قرار گرفتن آنها در معرض تابش اشعه‌های بمب اتمی، احتمال ابتلا به سرطان خون را به طرز چشمگیری در آنها افزایش داد.

• حتی دوزهای پایین اشعه در اشعه ایکس، سی تی اسکن یا پرتودرمانی، احتمال توسعه لوسمی یا لوکمیا را افزایش می‌دهد. بنابراین شما باید تا حد امکان، از انجام این گونه تست‌ها و درمان‌های غیرضروری به دلیل در معرضِ تابشِ اشعه قرار گرفتنِ مکرّر جلوگیری کنید.
• متخصّصانِ مراقبت‌های سلامتی، باید از قرار دادن بیماران در معرض  تابش‌های غیرضروری  اشعه‌ها، اجتناب کنند.

2.  از قرار دادن کودک خود در معرض بنزن اجتناب کنید.

بنزن، ماده شیمیایی پایه، برای ساخت انواع مواد شیمیایی دیگر از قبیل گازوئیل و بنزین، گریس و آفت کش‌ها است. این نوع ماده شیمیایی، بوی شیرینی دارد که با یک بار استنشاق به راحتی جذب می‌گردد. این ماده همچنین می‌تواند از طریق پوست به بدن نفوذ کند.  احتمال ابتلا به لوسمی، مخصوصاًAML   [1] (لوسمی حاد میلوئیدی) در افرادی که در معرض بنزن قرار دارند بالاتر است.

• تماس زیاد با بنزن، باعث جذب آن به بدن شده و این مقدار از بنزن برای از بین بردن بدن کافی است.
• مقرّرات جدید ایمنی باعث کاهش محتوای بنزن در محصولاتی مانند گازوئیل و بنزین شده است. با این حال، بهتر است رفت و آمد به ایستگاه‌های بنزین و نفت خام را کاهش داد.

3. از کشیدن سیگار یا استفاده از دخانیات در اطراف کودک خود، اجتناب کنید.

سیگار کشیدن باعث قرار گرفتن در معرض بنزن می‌گردد، زیرا دود سیگار، بنزن را منتشر می‌کند. مواد شیمیایی رادیواکتیو دیگری نیز در سیگار وجود دارد.

• اشخاصی که دود سیگار را استنشاق می‌کنند نیز در معرض بنزن قرار می‌گیرند.

در حال حاضر، بهترین توصیه برای افراد سیگاری، ترک سیگار و نجات جان  خودشان و همچنین انسان‌های دیگر و برای افراد غیرسیگاری، اجتناب از دود سیگار است.

4. از خطرات بعضی از انواع خاص شیمی درمانی مطّلع بوده و از آن‌ها برحذر باشید.

کودکانی که برای انواع دیگر سرطان، با شیمی درمانی، تحت درمان قرار می‌گیرند، احتمال ابتلا به سرطان ثانویه مانند AML یا لوسمی حاد میلوئیدی که بین 5 تا 10 سالِ درمان، ایجاد می‌شود؛ در آنها افزایش می‌یابد.

• عوامل آلکیله کننده[2]، غالباً مقصّر عمده برای ایجاد سرطان ثانویه است که با شیمی درمانی ایجاد می‌شود.
• این نوع دارو، احتمال بروز سرطان خون را افزایش داده است.
• در زمان انجام شیمی درمانی، گفتگو و مشورت با دکتر در خصوص انتخاب دقیق طرح و برنامۀ درمان توصیه می‌شود.

5. در هنگام بارداری، از نوشیدن الکل خودداری کنید.

برخی مطالعات نشان داده‌اند، مادرانی که در دوران بارداری خود نوشیدنی‌های الکلی مصرف کرده‌اند، احتمال ابتلا به سرطان خون را در کودکان متولّد نشدۀ خود افزایش داده‌اند.

بخش دوم:

سلامت نگه داشتن کودکان

1. تغذیه کودک خود را بر اساس یک رژیم غذایی سالم و مناسب قرار دهید.

کودکان خود را برای خوردن غذاهای سالمی که باعث قوی شدن بدن آنها و احتمال کمتر برای بروز سرطان می‌گردد، تشویق کنید. طبق نظر مرکز سرطان دکتر اندرسون، شما می‌توانید از جایگزین‌های زیر برای کمک به تغذیۀ سالم کودکان خود استفاده کنید:

• میوه‌ها و سبزیجات مختلف را به وعده‌های غذایی کودک اضافه کنید.
• برای تنقلات، میوه‌ها و سبزیجات را آماده و در دسترس کودکان قرار دهید.
• برای سس پاستاها و غذاهای اینچنینی از پوره سبزیجات مختلف استفاده کنید.

2. کودک خود را به انجام فعّالیّت‌های بدنی بیشتر تشویق کنید.

انجام تمرینات ورزشی و نرمشی، علاوه بر نگه داشتن بدن در یک شکل خوب، باعث افزایش ایمنی بدن به طور کلی می‌گردد. اطمینان حاصل کنید که کودک شما حداقل 60 دقیقه در روز فعالیّت بدنی داشته باشد.

• تماشای تلویزیون و انجام بازی‌های ویدئویی را محدود کنید.
• کودکان را به دوچرخه‌سواری یا پیاده‌روی در صبح زود تشویق نمایید.
• فرزندان خود را در کلاس‌هایی مانند بسکتبال یا رقص، ثبت نام کنید.

3. از داشتن خواب کافی فرزند خود، اطمینان حاصل کنید.

بدن در طول خواب، نیروی تازه به دست می‌آورد. ترمیم و بازسازی سلول‌های آسیب دیده  برای بازگرداندن سلامت بدن، در مدت زمان خواب انجام می‌گیرد. خواب کافی، سلامت بدن و تقویت سیستم ایمنی برای مبارزه با بیماری‌ها را تضمین می‌کند.

• به طور کلی، کودکان به مقدار زیادی خواب نیاز دارند. کودکان بین 1 تا 3 ساله به 12 تا 14 ساعت، کودکان چهار تا شش ساله به 10 تا 12 ساعت، کودکان هفت تا دوازده ساله به 10 تا 11 ساعت و نوجوانان به 8 تا 9 ساعت خواب نیاز دارند.

بخش سوم:

تشخیص به موقع علائم بیماری

1. مراقب بروز علائم خستگی باشید.

خستگی از شایع ترین علائم بیماری است. ممکن است همراه با خستگی، علائم دیگری مانند رنگ‌پریدگیِ صورت و پوست، تنگی نفس، تقلا و بی‌قراری نیز بروز کند.  این علائم نشان‌دهنده آن است که سلول‌های قرمز خون، اکسیژن مورد نیاز بدن را به مقدار کافی به نقاط بدن نمی‌رسانند. ریه‌ها، دیگر اندام‌های حیاتی  و عضلات به دلیل کمبود اکسیژن، برای انجام فعالیّت‌های خود، سخت‌تر تلاش می‌کنند. این امر یک روند بسیار چالش برانگیز است که باعث احساس خستگی عمومی در بدن می‌گردد.

2.  نسبت به تب مداوم، هوشیار باشید.

تب در واقع از بدن در برابر فرآیندهای مضر، محافظت می‌کند. مبارزۀ دائمی بدن در برابر سلول‌های سرطان خون باعث ایجاد تب مداوم می‌شود.

3. از کودک خود بخواهید در صورت بروز دردهای استخوانی، شما را در جریان بگذارد.

مغز استخوان، بافت نرم داخل استخوان است. درد استخوان ناشی از اشباع مغز استخوان با سلول‌های سرطان خون است.

4.  مراقب کبودی‌ها و خونریزی‌های ساده باشید.

کبودی‌های ساده، خونریزی‌های مکرّر از لثه‌ها و بینی، لکه‌های قرمز مشخّص در پوست، می‌توانند علائم کمبود پلاکت خون در بدن باشند. ‌

5. نسبت به توده‌های کوچک و نرم زیر پوست، هوشیار باشید.

توده‌های کوچک و نرم ممکن است در هر قسمتی از بدن یافت شوند. توده‌ها، محصولات فرعی تراوشات سلول‌های سرطان خون در منطقۀ آسیب دیده هستند.

6. مراقب علائم بی‌اشتهایی باشید.

طحال، محل دفع سلول‌های مردۀ خون است. سرطان خون، میزان مرگ سلول‌های خون را افزایش داده و به این ترتیب طحال در  حالت اشباع قرار می‌گیرد و در نتیجه بزرگ می‌شود. نزدیکی طحال به معده، نقش مهمّی در از دست دادنِ اشتها دارد. بزرگ شدن طحال باعث وارد شدن فشار بر معده شده و احساس سیری به وجود می‌آورد. این امر، دلیل بی‌اشتهایی را آشکار می‌سازد.

7. پیگیر کاهش وزن در کودکان باشید.

مبارزۀ دائمی بدن در مقابل محرّک‌های سرطان خون یک جریان بزرگ از سلول‌های ملتهب  را به وجود می‌آورد. یک سلول ملتهب، تومور نکروز[3]  (Cachectin) نام دارد که غدّه‌ای از بافت‌های مرده است  و عاملیست برای کاهش وزن.

8. نسبت به تعریق شبانۀ کودک خود، هوشیار باشید.

تب، نشانۀ واکنش بدن در برابر سلول‌های مضرّ سرطان خون است. تبِ دائمی باعث تغییر در توانایی مغز برای تنظیم درجۀ حرارت بدن می‌شود. هنگامی که توانایی مغز برای تنظیم حرارت بدن دچار مشکل می‌گردد، درجۀ حرارت طبیعی بدن را بیش از حد گرم تشخیص می‌دهد و برای آزاد سازی این گرما، از تعریقِ شبانه استفاده می‌کند.

9. مراقب توده‌های ایجاد شده در کشاله ران، زیر بغل و گردن باشید.

توده‌ها، نشان‌دهندۀ تورّم غدد لنفاوی هستند. غدد لنفاوی، پلیس‌های بدن هستند. آنها باکتر‌های ناخواسته، ویروس‌ها و مواد خارجی مانند سلول‌های سرطانی را توقیف کرده و از بین می‌برند. در این مورد، غدد لنفاوی، سلول‌های سرطان خون را به دام انداخته و برای از بین بردن آنها تلاش می‌کنند.

10. هر گونه درد یا تیرکشیدن در سمت چپ شکم را بررسی کنید.

انبساط و بزرگ شدن بیش از حدّ طحال، در بدن ایجاد درد می‌نماید. این درد معمولاً در قسمت چپ شکم که محلّ قرار گرفتن طحال است، احساس می‌شود.

بخش چهارم:

درمان لوسمی یا سرطان خون

1. درمان کودک خود را با شیمی درمانی آغاز کنید.

طبق نظر انجمن سرطان آمریکا، درمان اصلی سرطان خون در دوران کودکی، شیمی درمانی است. برای کودکانی که در معرض خطر بالاتری برای سرطان خون قرار دارند، شیمی درمانی همراه با پیوند سلول‌های بنیادی صورت می‌گیرد.

• شیمی درمانی به طور بالقوّه و به تنهایی می‌تواند موارد لوسمی حاد لنفوستیک[4] و لوسمی حاد میلوژن[5] را درمان کند. شیمی درمانی در درمان لوسمی حاد لنفوستیک در 50 درصدِ موارد موفّق بوده است. امّا لوسمی مزمن میلوژن[6] و لوسمی مزمن لنفوستیک[7] به داروهای شیمی درمانی به خوبی پاسخ نمی‌دهند.
• اشکال اصلی داروهای شیمی درمانی این است که این نوع داروها علاوه بر از بین بردن سلول‌های سرطانی، سلول‌های طبیعی و نرمال را نیز از بین می‌برند. این امکان وجود دارد که سلول‌های سرطانی با وجود درمان با این داروها، دوباره ساخته شوند و سرطان عود کند. داروهای اصلی مورد استفاده در شیمی درمانی سیتارابین[8] و آنتراسیکلین[9] هستند.
• سیتارابین باعث ایجاد اخلال در ترکیبات دی. ان. ای (DNA)  سلول‌های سرطانی و همچنین سلول‌های سالم می‌شود. بنابراین، تولید سلول‌های جدید را متوقّف می‌سازد. آنتراسیکلین، به پروتئین دی. ان. ای (DNA)   سلول‌ها آسیب رسانده  و باعث تخریب پیوندهای  دی. ان. ای    (DNA) سلول‌های سرطان خون و سلول‌های سالم می‌گردد.

2. فرزند خود را برای پیوند سلول‌های بنیادی، ثبت نام کنید.

سلول‌های بنیادیِ یک اهداء کنندۀ سالم می‌تواند به یک بیمار مبتلا به لوسمی (سرطان خون) از طریق مغز استخوان پیوند داده شود. در این روش، سلول‌های بنیادی جدید قوی،  بدن را به ساخت و رشد سلول‌های جدید، سالم و قوی ترغیب  می‌کند.

• مغز استخوان تنها منبع سلول‌های بنیادی است که پیوند آن بدون مخالفت صورت می‌گیرد. مابقی منبع‌های سلول‌های بنیادی (مانند جنین) با دیدگاه‌های متفاوتی در زمینۀ پزشکی مواجه است.

3. فرزند خود را با رژیم غذایی نوتروپنی[10] تغذیه کنید.

این رژیم، نوعی خاص از رژیم غذایی است که با هدفِ محافظت بیمار از مواد غذایی که محل رشد باکتری‌ها و به طور بالقوّه باعث عفونت در بدن است، طراحی گردیده. در این نوع بیماران، سلول‌های خون به اندازۀ کافی برای دفع عفونت‌ها، مجهّز نیستند.  نکات اساسی این نوع رژیم غذایی به ترتیب زیر می‌باشد:

• از خوردن میوه‌ها و سبزیجات خام خودداری شود. ممکن است در پوست و برگ‌ میوه‌ها و سبزیجات خام باکتری موجود باشد.  توصیه می‌شود از  میوه‌هایی که می‌توان پوستشان را کند؛مانند موز، گریپ فروت و پرتقال  استفاده گردد. سبزیجات پخته، میوه‌ها و سبزیجاتی که به طور طبیعی کنسرو شده باشند و همچنین آبمیوه‌ها برای مصرف، مطمئن‌تر هستند.
• همیشه از گوشت و ماهی خوب پخته شده استفاده شود. این قضیه تضمین می‌کند که هیچ نوع آلودگی مانند سالمونلا، بیمار را تهدید نمی‎‌کند.
• محصولات لبنی پاستوریزه مصرف گردد. پاستوریزه کردن بهترین روش برای از بین بردن مواد مضرّ در محصولات لبنی است.
• از خوردن سالادهای آماده، غذاهای موجود در اغذیه فروشی‌ها و سوشی‌[11]های ارائه شده در رستوران‌ها خودداری شود. غذاهای پخته شده در همه موارد بهترین انتخاب به شمار می‌رود. اطمینان حاصل کنید که آب آشامیدنی، سالم باشد. آب مقطّر، آب جوشیده شده و یا فیلتر شده توصیّه می‌گردد.

[1]. AML: Acute Myelogenous Leukemia

[2] . Alkylating agents ، نوعی از داروهای شیمی درمانی هستند که به دی.ان.ای (DNA) متّصل شده و از تکثیر مناسب آن جلوگیری می‌کنند. این دارو به عنوان بخشی از شیمی درمانی در انواع مختلف سرطان استفاده می‌شود.

[3] .Tumor necrosis factor

[4] . ALL: Acute Lymphocytic Leukemia

[5] . AML: Acute Myelogenous Leukemia

[6] . CML:  Chronic Myeloid Leukemia

[7] . CLL:  Chronic Lymphocytic Leukemia

دارویی که در رشد و گسترش سلول‌های سرطانی در بدن تداخل ایجاد می‌کند ،  Cytarabine. [8]

، ترکیبات طبیعی هستند که تأثیر خود را از طریق تداخل در فعالیّت آنزیم توپوایزومر ایفا می‌کنند.  Anthracycline. [9]

، این نوع رژیم غذایی برای کسانی که سیستم دفاعی بدنشان ضعیف است طراحی گردیده است.  Neutropenic. [10]

، نوعی غذای ژاپنی که با گوشت و ماهی خام تهیه می‌شود.  Sashimi. [11]

اشتراک این مقاله با ذکر منبع ( آدرس سایت سرطان وکودکی )‌ بلا مانع است.